In Eindhoven staat de Pastoor van Arskerk, een imposante kerk die altijd een centrale rol heeft vervuld voor de wijk Woensel en haar bewoners. Nu de traditionele maatschappelijke rol van de kerk als religieus huis is verdwenen, transformeert de kerk en de naastgelegen pastorie naar een 24uurs woonzorglocatie voor ouderen van Comfor. Hier kunnen bewoners oud worden in hun vertrouwde buurt. Opnieuw neemt de kerk haar plaats in als centrale spil van de gemeenschap.
Het ontwerp voor de transformatie van de Pastoor van Arskerk en naastgelegen pastorie is in handen van Pauwert Architectuur. De Pastoor van Arskerk vindt zijn oorsprong in 1929, naar een ontwerp van architect Van Beek. Deze kerk vormt een sterke architectonische eenheid met het Pastoor van Arsplein en de omliggende woningen. Het is om die reden dat het ensemble de waarde heeft verkregen van gemeentelijk monument. De kerk wordt gekenmerkt door zijn typische zaalkerkstructuur met één grote centrale beuk die vrij zich biedt op het altaar, geflankeerd door lage zijbeuken.
Het nieuwe ontwerp volgt de bestaande ruimtelijkheid van de kerk. De brede, lage zijbeuken lenen zich goed voor een invulling van woonzorg studio’s. De centrale beuk biedt ruimte voor een facilitaire zone, ondersteunend aan het wonen. Een woonlaag op verdieping laat bewoners genieten van de prachtige oorspronkelijke spitsboogramen in de zijgevel. Het voormalige altaar en het koor vormen open ontmoetingsruimtes. Hier kan de grandeur van de voormalige kerk in zijn volledigheid worden ervaren.
Programma
Comfor is onderdeel van Long at Home, een zorgorganisatie die zich inzet voor innovatieve welzijns-, zorg- en woonconcepten voor ouderen. De nieuwe functie gaat 34 bewoners huisvesten, waarvan 25 ouderen een nieuw thuis krijgen in de kerk en 9 ouderen in de pastorie. De transformatie naar de nieuwe functie vereist enkele respectvolle ingrepen in de gevel. Zorgvuldig ontworpen raam- en deuropeningen snijden letterlijk de gevel open, als een nieuwe tijdlaag van de kerk, en brengen daglicht binnen.
Verleden
De transformatie bouwt voort op een eerdere transformatie naar jeugd- en buurtcentrum door Wijnen Architectuur in 2012, in opdracht van voormalig eigenaar Woonbedrijf. Een nieuw bouwdeel tussen de kerk en de pastorie heeft destijds beide gebouwen met elkaar verbonden, en fungeert als hoofdentree. Tijdens deze transformatie kreeg de bestaande kerk ook een nieuwe warme jas door de vloer, het dak, en wanden te isoleren. Desalniettemin zijn voor het derde leven van het gebouw en voor deze doelgroep aanvullende maatregelen nodig. Ten Brinke ontfermt zich over de uitvoering van de transformatie.
Heden
Het nieuwe interieur is ontworpen vanuit het idee van een reversibel karakter. Het interieur bestaat als het ware uit losse elementen die in de kerk zijn geschoven. Dit karakter wordt versterkt door het gebruik van materialen en kleuren die zich terughoudend manifesteren naast de robuuste baksteenarchitectuur van de originele kerk. Thermische en akoestische schillen zijn op strategische plekken toegepast, waardoor de grandeur van de kerk op bewuste locaties behouden blijft. Daarnaast worden noodzakelijke technische oplossingen weggewerkt of buiten het zicht geplaatst.
Om zowel het bestaande exterieur als interieur zo goed mogelijk in beeld te krijgen is een PointCloud gemaakt. Een PointCloud is een verzameling van meetpunten die gegenereerd zijn door een laser. De laser scant het object en maakt zo een netwerk (wolk) van meetpunten die de vorm van het object vastleggen. Het resultaat is een exacte weergave van de kerk. Daarnaast legt de laser ook kleurinformatie vast, waardoor we kunnen werken met een fotorealistisch 3D model. Met deze methodiek kunnen we de binnen- en buitenruimtes geheel doorgronden en hier het ontwerp voor de nieuwe invulling nauwkeurig op afstemmen, om het vervolgens op een complete manier te presenteren aan opdrachtgever en erfgoedcommissie. Ook de aannemer krijgt hiermee extra informatie voor zijn bouwvoorbereiding, waarmee verassingen tijdens de uitvoering van de transformatie van de kerk worden voorkomen. Waar archieftekeningen mogelijk afwijken van de werkelijkheid, biedt de PointCloud een exact beeld van hoe het gebouw, inclusief gewelven en ornamentering, écht in elkaar steekt.